7KUBBE

Bir Müslüman, inkar ya da gaflet içindeki bir insana nasıl tebliÄ? yapmalıdır? Onu dine nasıl davet etmelidir? Allah Kuran'da tebliÄ? ibadetinin, iyi düÅ?ünülmüÅ? yöntemler ve üsluplarla yürütülmesi gerektiÄ?ine iÅ?aret etmektedir. TebliÄ?in tek bir yöntemi yoktur. Yöntem, karÅ?ıdaki kiÅ?inin durumuna, içinde bulunduÄ?u Å?artlara, düÅ?üncelerine ve inançlarına göre deÄ?iÅ?ir. Ã?rneÄ?in Allah ayetlerinde, Hz. Nuh'un insanlara Kendi varlıÄ?ını hem "açıkça ilan" ettiÄ?inden, hem de "gizli gizli yollarla" anlattıÄ?ından, onları dine yöneltecek dolaylı yöntemler kullandıÄ?ından bahsetmektedir. (Nuh Suresi, 9)

Hz. Ä°brahim'in kendi kavmine yaptıÄ?ı tebliÄ?de de çok önemli örnekler bulunmaktadır. Onun en dikkat çekici yöntemlerinden biri, kavmine Allah'ı anlatırken onların vicdanlarını harekete geçirecek, onları düÅ?ündürecek yöntemler izlemesidir. Onlara sorular sorarak düÅ?ünmelerini saÄ?lamıÅ? ve böylece içinde bulundukları sapkınlıÄ?ı ispat etmiÅ?tir. Taptıkları sahte ilahların Å?uursuz birer tahta ve taÅ? parçasından ibaret olduÄ?unu onlara göstermiÅ?, ince bir planla onların da aklen ve kalben buna ikna olmalarını saÄ?lamıÅ?tır. Kavminin asırlardır içinde yaÅ?adıÄ?ı Å?irk sistemini bu tebliÄ? yöntemiyle çökertirken, onlara Allah'ın varlıÄ?ını ve birliÄ?ini de açıklamıÅ?tır. Allah Kuran'da Hz. Ä°brahim'in tebliÄ?ini Å?öyle bildirir:

Gece, üstünü örtüp bürüyünce bir yıldız görmüÅ? ve demiÅ?ti ki: "Bu benim Rabbimdir." Fakat kayboluverince: "Ben kaybolup-gidenleri sevmem" demiÅ?ti. Ardından Ay'ı, doÄ?ar görünce: "Bu benim Rabbim" demiÅ?, fakat o da kayboluverince: "Andolsun" demiÅ?ti, "EÄ?er Rabbim beni doÄ?ru yola erdirmezse gerçekten sapmıÅ?lar topluluÄ?undan olurum." Sonra GüneÅ?'i doÄ?ar görünce: "Ä°Å?te bu benim Rabbim, bu en büyük" demiÅ?ti. Ama o da kayboluverince, kavmine demiÅ?ti ki: "Ey kavmim, doÄ?rusu ben sizin Å?irk koÅ?makta olduklarınızdan uzaÄ?ım. Gerçek Å?u ki, ben bir muvahhid olarak yüzümü gökleri ve yeri yaratana çevirdim. Ve ben müÅ?riklerden deÄ?ilim." (Enam Suresi, 76-79)Hz. Ä°brahim'in bu ayetlerde belirtilen Ay, GüneÅ? ve yıldızlar hakkındaki yorumları, kendisinin gerçek düÅ?ünceleri deÄ?il, kavmine yönelik bir tebliÄ? yöntemi gibi gözükmektedir. (En doÄ?rusunu Allah bilir.) Ã?ünkü gece vakti gördüÄ?ü yıldızların ve Ay'ın kısa bir zaman sonra (GüneÅ?'in doÄ?masıyla) yok olacaÄ?ını, GüneÅ?'in ise doÄ?duktan sonra tekrar batacaÄ?ını elbette Hz. Ä°brahim de bilmektedir. Ancak müÅ?rik olan kavmi akıl ve muhakemeden yoksun olduÄ?u için, Hz. Ä°brahim böyle aÅ?amalı bir anlatım yöntemi tercih etmiÅ? olabilir.

Kitabın ilk bölümünde de üzerinde durduÄ?umuz gibi, o dönemin putperest toplumları kendi yaptıkları heykellerin yanı sıra GüneÅ?, Ay gibi gök cisimlerine de tapınmaktaydılar. Ä°Å?te bu nedenle Hz. Ä°brahim onların ilahlık atfettikleri bu cisimlerin neden ilah olamayacaklarını, onlara soru-cevap yoluyla açıklamak istemiÅ? olabilir. Bunun için önce yıldızları bir ilah olarak göstermiÅ?, kavminin dikkatini onlara çekmiÅ?, ardından bunların aslında bir ilah olamayacaÄ?ını Allah'ın kendisine ilham ettiÄ?i Å?ekilde ispat etmiÅ?tir. Hz.Ä°brahim'in söylediÄ?i "Ben kaybolup-gidenleri sevmem" ifadesi de yine kavmine yönelik önemli bir mesajdır: Bu Å?ekilde, "ilah" vasfına sahip olan varlıÄ?ın, asla ölmeyen ve yok olmayan bir varlık olduÄ?unu dolaylı olarak anlatmıÅ?tır. (En doÄ?rusunu Allah bilir.) Nitekim bunlar, Rabbimizin "Baki" (devam eden, fani olmayan) ve "Kaim" (idare edip ayakta tutan) sıfatlarıdır.Kavmi onunla çekiÅ?ip-tartıÅ?maya girdi. Dedi ki: "O beni doÄ?ru yola erdirmiÅ?ken, siz benimle Allah konusunda çekiÅ?ip-tartıÅ?maya mı giriÅ?iyorsunuz? Sizin O'na Å?irk koÅ?tuklarınızdan ben korkmuyorum, ancak Allah'ın benim hakkımda bir Å?ey dilemesi baÅ?ka. Rabbim, ilim bakımından herÅ?eyi kuÅ?atmıÅ?tır. Yine de öÄ?üt alıp-düÅ?ünmeyecek misiniz?" (Enam Suresi, 80)

Hz. Ä°brahim kavmine tebliÄ? yaparken Allah'ın ilhamıyla hareket etmiÅ?tir. Ä°zlediÄ?i yöntemlerden, verdiÄ?i örneklerden Hz. Ä°brahim'in Allah'ın vahyi ile hareket ettiÄ?i anlaÅ?ılmaktadır. Allah "Bu, Ä°brahim'e, kavmine karÅ?ı verdiÄ?imiz delilimizdir. Biz, dilediÄ?imizi derecelerle yükseltiriz. Å?üphesiz senin Rabbin, hüküm ve hikmet sahibidir, bilendir." (Enam Suresi, 83) ayetiyle Hz. Ä°brahim'e kavmine karÅ?ı deliller verdiÄ?ini haber vermektedir.